Dünya'dan 1,300 Işık Yılı Uzaklıkta Bulunan WASP-17 b'nin Atmosferinde Kuvars Kristalleri Tespit Edildi
Dünya'dan 1,300 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve ev sahibi yıldızının yörüngesinde dönen "sıcak Jüpiter" tipi bir ötegezegen olan WASP-17 b’nin atmosferinde heyecanlandıran bir keşfe imza atıldı. James Webb Uzay Teleskobu (JWST) sayesinde gezegenin atmosferinde oksijen açısından zengin olduğu belirtilen kuvars kristalleri tespit edildi.
WASP-17 b'nin atmosferi inanılmaz derecede serttir ve genellikle silikat olarak bilinen küçük silikon dioksit parçacıkları olan aerosollerden oluşuyor. Silikat, Dünya'da ve kuvars formundaki diğer kayalık nesnelerde sıklıkla bulunan, bol miktarda silikon ve oksijen içeren bir mineraldir. Geçmişte dış gezegenlerin ve kahverengi cüce yıldızların atmosferlerinde tespit edilen silikat taneleri tipik olarak kuvars değil magnezyum bakımından zengindi. Dolayısıyla ilginç bir şekilde WASP-17 b'nin bir istisna olduğunu görüyoruz.
Oksijen açısından zengin kuvars kristalleri NASA ve Bristol Üniversitesi'nden bilim insanlarından oluşan ekip, bu devasa gezegeni incelemek için James Webb Teleskobu üzerindeki Orta Kızılötesi Enstrümanını (MIRI) kullandı. Başlangıçta gezegenin yoğun atmosferinde asılı magnezyum silikatlar bulmayı bekliyorlardı ancak bunun yerine saf kuvars parçacıklarını buldular.
Jüpiter'in yedi katından fazla bir hacme ve yarısı kütleye sahip olan WASP-17 b, şimdiye kadar bulunan en büyük ötegezegenler arasında yer alıyor. Ekip gezegeni yaklaşık 10 saat boyunca gözlemledi ve elektromanyetik spektrumun kızılötesi aralığında, özellikle de beş ila 12 mikron arasında 1.275'in üzerinde "parlaklık ölçümü" elde etti. Araştırmacılar "iletim spektroskopisi" adı verilen ve bir gezegenin ev sahibi yıldızının önünden geçerken atmosferinin etkisini ölçmeyi gerektiren bir teknik kullandılar.
James Webb Teleskobu ile Yapılan Gözlemlerde Kuvars Kristalleri Tespit Edildi
JWST enstrümanları 8,6 mikronda belirgin bir işaret tespit ederken bilim insanları, bunun WASP-17 b'yi saran bulutlarda kuvars bulunduğunun açık bir göstergesi olduğunu açıkladı. Ayrıca ekip, Hubble Uzay Teleskobu ile toplanan görünür ve yakın kızılötesi ışıktaki gözlemleri kullanarak, yaklaşık 10 nanometre çapında olduğu ortaya çıkan aerosol kristallerinin boyutunu da hesaplamayı başardı.
Bilim insanlarının vurguladığı gibi, WASP-17 b'nin atmosferinde oksijen bakımından zengin silikatların keşfi büyük önem taşıyor. Bilim insanları sadece gaz halindeki oksijeni hesaba katar ve kuvars (SiO2) gibi mineraller içinde depolanan oksijeni ihmal edersek, bir gezegenin ortamındaki toplam oksijen bolluğunu önemli ölçüde hafife almış olacağımıza dikkat çekiyorlar.
Bu arada WASP-17 b şans eseri incelenmedi. Çeşitli gök cisimlerini içeren "kapsamlı" bir dizi gözlem verisi toplamak üzere tasarlanan DREAMS araştırma planı kapsamında "sıcak Jüpiter" WASP-17 b’nin dışında "sıcak Neptün" ve ılıman kayalık bir gezegen içinde bu tip incelemeler yapılacak.
