Seçimler Öncesindeki Faiz ve Kur Politikası
Seçimler öncesindeki faiz ve kur politikası dış ticaret açığını patlatmış, yabancı sermaye girişinin kısıtlı olduğu bir dönemde ödemeler dengesinde kriz çanları çalmaya başlamıştı.
Yeni Ekonomi Ekibinin Politikaları
Seçim sonrasında göreve gelen ekonomi ekibi ise “rasyonele dönüş şart” dedi ve faiz ve kur politikasında “kademeli” bir değişim süreci başlattı. Seçim öncesinde rezervler tüketilerek “tutulan” kur, seçim sonrasında kısmen “serbest” bırakıldı ve mayısta 20 liranın altındayken temmuzda 27 lirayı gördü.
Politikanın Amaçları
Kurun “serbest” bırakılması ve faizin artırılmasındaki amaç, ithalatı pahalı ihracatı ise ucuz hale getirip ödemeler dengesi krizi riskini azaltmaktı. Bu politika ile birlikte Türkiye’nin kredi risk primi düştü ve Borsa İstanbul’a sınırlı da olsa yabancı girişi başladı. Ancak bu önlemler henüz dış ticaret açığına çare olmadı.
Dış Ticaret Açığındaki Artış
2023 yılı Temmuz ayında geçen yılın aynı ayına göre; ihracat yüzde 8,4 oranında artışla 20,1 milyar dolar, ithalat yüzde 11,1 oranında artışla 32,5 milyar dolar oldu. Yani ithalattaki artış hızı yine ihracattaki artış hızını geçti. Böylece dış ticaret açığı bu dönemde yüzde 15,7 artışla 12,4 milyar dolara yükseldi. Ocak-temmuz dönemindeki dış ticaret açığı da yıllık yüzde 18,2 artışla 73,6 milyar dolara ulaştı.
İthalattaki Artışın Nedenleri
İthalattaki artışta, birkaç faktör öne çıkıyor. Birincisi, dolar ve enflasyondaki artış beklentisi, tüketim talebini öne çekmeye devam ediyor. Nitekim, tüketim malları ithalatı temmuzda yüzde 99,7’lik artışla 4,7 milyar dolara yükseldi. Otomobil başta olmak üzere motorlu taşıt ithalatı da temmuzda yüzde 164,6’lık artışla 3,4 milyar dolara yükseldi. Elektronik cihaz ithalatı da temmuzda yüzde 65,8 oranında arttı.
Altın İthalatındaki Artış
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, ithalattaki artışta, otomotivin yanı sıra altın ithalatındaki artışın etkili olduğunu belirtti. Bolat, “İthalattaki bu artışın en önemli sebeplerinden birisi işlenmemiş altın ithalatından kaynaklanmaktadır, yüzde 180’lik bir artış var ve ilk 7 ayda 20 milyar dolara yaklaşan bir rakam oldu, 19,4 milyar dolar” dedi.
