Çanakkale Savaşları'nın Tek Kadın Gazetecisi: Wanda Zembruska
Wanda Zembruska, Bulgaristan'ın Utro gazetesinin muhabiri olarak, 110 yıl önce Çanakkale Savaşları'nın en kanlı dönemlerinde cepheye giderek bu süreçte yaşananları dünyaya duyuran tek kadın gazeteci unvanını taşıyor.
Gelibolu Yarımadası'na Yolculuk
1889 yılında Sofya'da dünyaya gelen Zembruska, Osmanlı’ya 19. yüzyıl ortalarında sığınan bir Leh ailesinin üçüncü kuşak mensubuydu. 1915 yılının Temmuz ayında, 26 yaşında genç bir muhabirken, imzalanması beklenen Osmanlı-Bulgar Hudut Tashihi Anlaşması görüşmelerini aktarmak üzere İstanbul'a geldi.
Çanakkale Cephesi’ne gitme hevesiyle bir ay boyunca yollar arayan Zembruska, nihayet bir torpidoya binerek Tekirdağ üzerinden Gelibolu Yarımadası'na ulaşmayı başardı.
Çanakkale Cephesi'nde 10 Gün Geçirdi
Gelibolu'da 10 gün boyunca bomba ve havan mermilerinin altında, Çanakkale Cephesi'ni kadın bakış açısıyla gözlemleyerek, gazetesine gönderdiği 8 mektupta yaşananları aktardı. Zembruska, bu mektuplarıyla savaşın gerçek yüzünü ortaya koydu.
Mustafa Kemal ile Tanışması
Zembruska, Çanakkale Cephesi’ndeki mektuplarında, Anafartalar Grubu Komutanı Albay Mustafa Kemal ile yaptığı sohbetlere de yer veriyor. Zembruska, Kemal'in karargahını ziyaret ettiğinde yaptığı gözlemleri aktarıyor: "Kemal Bey, bizi güzel bir görünümle karşılıyor. Hochhause'da, dağa yaslanarak inşa edilen bir evde konfor içinde düzenlenmiş bir odada görüşme yapıyoruz" diyordu.
İngiliz Taarruzuna Dair Gözlemleri
Mustafa Kemal'in, İngilizlerin taarruzu sırasında nasıl bir liderlik sergilediğini de kaleme alan Zembruska, şöyle ifade ediyor: 'Daha epey zamanınız var, bu öyle yakında bitmeyecek.' Kemal, karşılaştığı zorluklara karşın enerjik ve kararlı bir tavır sergileyerek askerlere moral vermeye çalışıyordu.”
Tarihi Mektupların Yayınlanması
Zembruska'nın mektupları, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nde öğrenim gören Prof. Dr. Hüseyin Mevsim tarafından 2019 yılında yayımlanan "Muhabirimiz Çanakkale Cephesi'nden Bildiriyor" adlı kitapta bir araya getirildi. Bu eser, savaşın önemli anlarına ve Mustafa Kemal’in liderlik özelliklerine ışık tutmaktadır.
Sonuç ve Değerlendirme
Doç. Dr. Barış Borlat, Zembruska'nın yaşadığı deneyimlerin, tarihsel süreçte önemli bir yer tuttuğunu belirterek, "Onun gözlemleri, savaş dönemine dair detaylara ulaşmamızı sağladı" diyerek Zembruska’nın katkılarının altını çiziyor.
Bulgaristan'ın Utro gazetesi muhabiri Wanda Zembruska, 110 yıl önce her cephesinde kanlı muharebelerin yaşandığı Çanakkale Savaşları'nı dünyaya duyuran tek kadın gazeteci olarak basın tarihine adını yazdırdı. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Atatürk ve Çanakkale Savaşlarını Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Barış Borlat (fotoğrafta), konuya ilişkin açıklamalarda bulundu.
Bulgaristan'ın Utro gazetesi muhabiri Wanda Zembruska, 110 yıl önce her cephesinde kanlı muharebelerin yaşandığı Çanakkale Savaşları'nı dünyaya duyuran tek kadın gazeteci olarak basın tarihine adını yazdırdı. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Atatürk ve Çanakkale Savaşlarını Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Barış Borlat (fotoğrafta), konuya ilişkin açıklamalarda bulundu.
